Hi Utsuri en Ki Utsuri
In een eerder artikel hebben we de Shiro Utsuri besproken. Na de drie vertegenwoordigers uit de Go Sanke groep, wellicht de populairste variëteit onder koiliefhebbers. Shiro Utsuri valt onder de showklasse Utsurimono, samen met de variëteiten Hi Utsuri en Ki Utsuri. De Utsurimono groep betreffen niet metallic wagoi met een zwarte basis, dat zich manifesteert als een “haarklempatroon” en een patroonkleur als tegenhanger. Deze complementaire kleuren zijn wit (Shiro Utsuri), rood (Hi Utsuri) of geel (Ki Utsuri), waarvan de laatste twee zeker niet onbesproken mogen blijven.
Bij een goede Utsuri is de verhouding tussen de zwarte basiskleur en de patroonkleur ongeveer 50/50, waardoor het zwart zijn naam eer aandoet en als een soort schaduw (utsuri) van het wit, rood of geel fungeert. De Utsuri variëteiten zijn hiermee populairder dan de Bekko varianten, waarschijnlijk omdat het zwart in grotere vlakken aanwezig is en dit de vis hierdoor een stoerdere en meer gebalanceerde uitstraling geeft.
Hi Utsuri
Hierbij is de patroonkleur dus rood (hi is Japans voor rood). Utsuti betekent zoiets als schaduw en slaat dus op de zwarte basiskleur. Een Hi Utsuri kun je, je het beste voorstellen als een (Kobayashi) Showa zonder wit. Veel Hi Utsuri komen bij, niet in deze variëteit gespecialiseerde kwekers, dan ook als “restproduct” voort uit de Showa kweek. Net als bij Showa worden bij de eerste selecties uitsluitend de zwarte visjes aangehouden. Dit zwart trekt zich idealiter uiteindelijk voor zo’n 50% terug waarna de rest wordt opgevuld door de rode patroonkleur.
We kunnen gerust stellen dat de beste Hi Utsuri worden gekweekt door de Japanse kweker Shinoda. Een echte specialist die jaar na jaar enorm grote (Jumbo) Hi Utsuri weet te kweken van buitengewone kwaliteit. Deze vissen hebben naast een robuuste bouw ook vaak een uitstekende huidkwaliteit. Een nadeel van veel Utsuri (met name Hi Utsuri en Ki Utsuri) is namelijk dat ze vaak “last” hebben van shimi. Shimi zijn zwarte plekjes/spikkels op het rode patroon van een Hi Utsuri, waarmee het patroon een beetje ontsierd wordt. We zien namelijk het liefst egale rode patronen die mooi contrasteren met een egale zwarte basiskleur. Bij Shinoda maak je een goede kans op een vis met weinig van deze ontsierende shimi.
Ki Utsuri
Hierbij is de patroonkleur dus geel (ki is Japans voor geel). Een vis dus met een zwarte basiskleur en een geel patroon, waarbij beide kleuren zo’n 50% van het huidoppervlak in beslag moeten nemen. Ki Utsuri is de eerste van de drie Utsurimono varianten die het levenslicht zag. De eerste exemplaren werden in 1921 gekweekt door Elzaburo Hoshino, door een Ki Bekko met een Magoi te kruizen. De vis werd enkele jaren later verbeterd door Mosaku Hiroi die strengere selectiecriteria hanteerde op nakomelingen van hetgeen Elzaburo had gecreëerd. Toch is de Ki Utsuri nooit goed uit de verf gekomen. Je ziet zelden goede exemplaren. Blijkbaar is de combinatie geel en zwart een moeilijke, niet in de laatste plaats omdat geel natuurlijk een lichte kleur is en daardoor veel gevoeliger voor shimmi. Dit geld natuurlijk ook voor het wit van Shiro Utsuri, maar daar heeft veel meer veredeling plaatsgevonden. Ik ken geen enkele kweker die echt gespecialiseerd is in de kweek van Ki Utsuri. Het is vaak een product van “bulkkwekers” die vele variëteiten produceren. De beste resultaten worden denk ik nog behaald door kweker Maruhiro (Hirasawa) en dan eigenlijk met name nog de metallic variant daarvan, de Kin Ki Utsuri (welke onder een andere showklasse valt).
Tot Slot
De Showklasse Utsurimono is een belangrijke. Met name de Shiro Utsuri is een razendpopulaire vis, hoewel veel koiliefhebbers ook graag een Hi Utsuri in de collectie willen hebben. Bij Ki Utsuri valt over het algemeen nog veel aan kwaliteit te winnen, mocht dat structureel lukken dan ben ervan overtuigd dat er voldoende liefhebbers voor zullen zijn.
Joop van Tol