Carbonaathardheid (KH) deel 1
De KH (Karbonat Härte) of Carbonaathardheid is de meest onderschatte parameters als we het hebben over de waterwaardes in een vijver of aquarium. Het is tevens ook een parameter die stuit op veel onbegrip, verkeerde aannames en verkeerde interpretaties. De KH is echter superbelangrijk en letterlijk van levensbelang!
Schaalverdeling
De KH (Karbonat Härte) of Carbonaathardheid is een parameter die we uitdrukken in graden Duitse hardheid. Wanneer men het heeft over een KH van 6, dan bedoelt men eigenlijk dat er sprake is van een Carbonaathardheid van 6 graden Duitse Hardheid ((KH = 6 ºDH).
Wat doet de KH?
De KH meet de hoeveelheid Carbonaten en Bicarbonaten in het water. Deze (Bi)carbonaten zijn van essentieel belang om de zuurgraad (pH) van de vijver voldoende hoog te houden. Tijdens het omzetten van afvalstoffen (nitrificatie) in de filter komt namelijk waterstof (H+) vrij. Waterstof is een zuur en kan ervoor zorgen dat de zuurgraad (pH) tot een gevaarlijk niveau kan dalen. De (bi)carbonaten (dus de KH) steken hier echter een stokje voor. Ze zijn namelijk in staat een verbinding aan de gaan met de waterstof, waardoor deze wordt geneutraliseerd en daardoor geen invloed heeft op de pH.
Dalende KH
In dit proces gaan de (bi)carbonaten echter wel verloren. De KH daalt. Als de volledige KH is opgebruikt, zal de waterstof alsnog de pH laten dalen. Dit kan heel snel gaan (we noemen dit een pH crash). Ven de ene op de andere dag liggen de vissen dan dood in de vijver.
Meten is weten!
Het is dus van belang op de KH te meten en te zorgen dat deze niet te laag wordt. Dit doe je door voldoende water te verversen. De KH druppeltests werken met een kleuromslag van het te testen vijverwater (meestal van blauw naar geel). Bij de eerste druppel kleurt het water blauw. Na een bepaald aantal druppels kleurt het water geel. Door de druppels te tellen tot het water geel kleurt kun je de KH bepalen. Als bij de zevende druppel het water omslaat van blauw naar geel, dan is je KH dus 7 ºDH.
Zorg dat je KH niet méér dan één graad lager is dan de KH van het kraanwater en houdt een minimum KH aan van 4 (KH > 3 ºDH). Mocht u in een gebied wonen waar de KH in het kraanwater laag is, dan kunt u de KH verhogen met een product dat (bi)carbonaat bevat. Natriumbicarbonaat (baking soda) is daar zeer geschikt voor en is eenvoudig te verkrijgen. 30 gram natriumbicarbonaat verhoogd de KH van één kuub vijverwater met één graad. Als u een vijver van twintig kubieke meter van KH 3 ºDH naar KH 5 ºDH wilt brengen, dan heet u dus 20 x 2 x 30 gram = 1,2 kilo natriumbicarbonaat nodig.
Tot slot
De KH staat los van de GH (Gesamt Härte, Gezamelijke Harheid), die ook in graden Duitse Hardheid wordt uitgedrukt. De GH, die veel meer met echte ‘hardheid’ te maken heeft (een hoge GH maakt de was stug en kan kalkaanslag veroorzaken) is een parameter die voor de koivijver eigenlijk helemaal niet zo interessant is. De KH is daarentegen zéér belangrijk. Onterecht wordt vaak gedacht dat de KH een onderdeel is van de GH. Dat is een hardnekkig misverstand, beide parameters zijn los van elkaar te beïnvloeden. Zo kun je de KH laten stijgen, zonder dat de GH stijgt.
Wilt u echt alles over waterkwaliteit en watersamenstelling weten? Wij verkopen het prachtige, informatieve boek KoiBijbel: Waterkwaliteit van Joop van Tol via onze webshop!
Joop van Tol
