Nitrificatie
Eén van de belangrijkste biologische processen in de vijver is de omzetting van de giftige ammoniak, via het verstikkende nitriet in het redelijk onschuldige nitraat. Dit proces noemen we nitrificatie en vormt onderdeel van de stikstofkringloop in de vijver.
Vergiftiging
Wanneer deze omzetting niet plaatsvindt zullen de vissen in de vijver langzaam vergiftigen. Ammoniak, een zeer giftige stof, is namelijk het afvalproduct van het verteren van eiwitten, dus het verbranden van voedsel door de vissen. Dit ammoniak verlaat het vissenlichaam voor een groot deel via de kieuwen. Dat lukt alleen als er in het omringende water minder ammoniak aanwezig is dan in de bloedbaan van de vis. Wanneer ammoniak in het vijverwater zich ophoopt en dus niet of onvoldoende door het nitrificatieproces wordt afgebroken, vergiftigt de vis zichzelf uiteindelijk.
Nitrificerende bacteriën
Gelukkig zijn er speciale bacteriën, de zogenaamde nitrificerende bacteriën, die deze ammoniak kunnen omzetten in nitriet. Ook nitriet is echter een gevaarlijke stof. Het “nestelt” zich op de rode bloedcellen, waardoor zuurstoftransport van de kieuwen naar de organen wordt geremd. Door een te hoge nitrietwaarde kunnen uw vissen stikken. Gelukkig zijn er weer andere nitrificerende bacteriën die nitriet kunnen omzetten in nitraat. Nitraat is alleen in zeer hoge concentraties gevaarlijk. Voorwaarde voor omzetting van ammoniak, via nitriet in nitraat is dat daarvoor voldoende grote aantallen nitrificerende bacteriën aanwezig zijn en dat deze de juiste condities vinden om deze omzetting te laten plaatsvinden.
Arbeidsomstandigheden
De arbeidsvoorwaarden die nitrificerende bacteriën eisen zijn een juiste pH, een aangename temperatuur, voldoende CO2 en vooral voldoende zuurstof (O2). Het zuurstofgasgehalte dient tenminste 7 milligram per liter water te zijn. Tot slot is ook de huisvesting van nitrificerende bacteriën een belangrijke secondaire arbeidsvoorwaarde. Dit soort bacteriën heeft namelijk een vestigingsplaats nodig om het werk (ammoniak- en nitrietoxidatie) te kunnen uitvoeren. Ze vinden deze vestigingsplaats als het goed is in voldoende mate in uw biologische filter. Dit filter heeft namelijk tot doel om zoveel mogelijk oppervlakte te creëren voor de aangroei van deze nitrificerende bacteriën. Het maakt de bacteriën niet uit of u daar filtermatten, bioballen, helix of plastic patatvorkjes van de lokale snackbar voor gebruikt.
Filtermatten Helix
Eindproduct
Aan het eind van het nitrificatieproces blijft nitraat over. In te hoge concentraties kan dit leiden tot algenexplosies en in hele hoge concentraties tot kleurverlies en groeistagnatie van de vissen. De nitraatwaarde dient u door middel van verversen binnen de perken te houden.
Conclusie
Bij een vijver zonder biologisch evenwicht, zoals dat in de natuur te vinden is, moet u maatregelen nemen om de vissen een gezond onderkomen te bieden. Met een voldoende grote filterinstallatie, een luchtpomp en voldoende waterwissels bent u al een heel eind op weg.
Joop van Tol
