Zuurgraad (pH) deel 2
In deel 1 hebben we kennis gemaakt met de schaalverdeling van de pH en geconstateerd dat een stabiele pH van tussen de 7 en 8 ideaal is voor koi. Dit is evolutionair zo gegroeid. Er zijn namelijk vissoorten die een lagere (bijvoorbeeld discusvissen) of een hogere pH (bepaalde cichliden) wenselijk vinden. Gelukkig is de pH van het kraanwater in Nederland doorgaans tussen de pH 7,5 en pH 8,5, waarmee we al aardig en de goede richting zitten. De kunst is echter om de pH voldoende hoog en stabiel te houden. Koi kunnen slecht tegen pH schommelingen en we hebben in deel 1 gezien dat één pH punt verschil de zuurgraad met een factor 10 doet veranderen.
Een te hoge pH
Bij een te hoge pH verschuift de balans van ammonium naar ammoniak. Dit kan bij een hoge ammoniawaarde tot vergiftiging leiden. De vis zal als verdediging tegen het basische water eerst extra slijmhuid aanmaken. Dit put de slijmbekercellen die het slijm produceren uit, waardoor de vis onder invloed van het basische milieu haar volledige slijmhuid verliest en ruw zal aanvoelen. We noemen dit loogziekte. Hiermee wordt de weg vrijgemaakt voor parasitaire aanvallen van buitenaf. Daarnaast kunnen de kieuwen aangetast raken. De vis gaat vaak springen om aan de ammoniak te ontsnappen.
Zaken die de pH kunnen laten stijgen zijn materialen die kalk bevatten, zoals sommige substraatsoorten en cement. Daarnaast kan de pH te hoog worden door overmatige beluchting, waardoor er een tekort aan CO2 in het water ontstaat, dat vervolgens weer een verhogende werking heeft op de pH. Een goed afgestelde beluchting en het vermijden van kalkhoudende materialen voorkomt een te hoge pH.
Een te lage pH
Vijverwater kan “verzuren” (pH daling) doordat er waterstof (H+) vrijkomt tijdens het nitrificatieproces. Daarnaast kunnen grote hoeveelheden CO2 de zuurgraad laten zakken. Je zult voldoende moeten verversen om de carbonaathardheid (KH) op peil te houden omdat deze de waterstof (H+) kan neutraliseren vóór deze de pH daadwerkelijk laat zakken (pH crash). Daarnaast zul je voldoende moeten beluchten om de overtollige CO2 uit je systeem te krijgen.
Een schommelende pH
Een sterk schommelende pH zien we vaak in een vijver met veel algen en/of onderwaterplanten. Groene planten gebruiken overdag Kooldioxide (CO2) en produceren zuurstof (O2). ’s Nachts is dit precies omgekeerd, dan wordt er O2 gebruikt en CO2 geproduceerd door diezelfde planten. Hierdoor kan in de nacht een overschot aan CO2 ontstaan. Dit werkt pH verlagend omdat er een directe relatie is tussen pH en CO2. Het blijkt dat bij een toename van CO2 de pH daalt en vice versa. ’s Morgens meet je dan een lagere pH dan ’s avonds. Als hier meer dan 0,3 pH-punt tussen zit, voelen de vissen zich oncomfortabel. Ze moeten zich telkens aanpassen aan de veranderende pH. Dit levert stress op, waardoor de afweer minder wordt en de vis vatbaarder voor ziektes. Door in zo’n geval ’s nachts te gaan beluchten en overdag niet (dan produceren de planten toch voldoende O2 (dus u hoeft niet bang te zijn voor zuurstofgebrek), neutraliseer je deze schommeling.
Wilt u echt alles over waterkwaliteit en watersamenstelling weten? Wij verkopen het prachtige, informatieve boek KoiBijbel: Waterkwaliteit van Joop van Tol via onze webshop!
Joop van Tol
KoiToday.nl
