Parasieten: Chilodonella
Chilodonella is een parasiet die behoort tot de hoofdgroep Protozoa. Protozoa zijn ééncellige diertjes. Daarbinnen valt Chilodonella onder de subgroep ciliaten, een in dit geval ovaalvormige protozo met rondom trilhaartjes voor de voortbeweging. Chilodonella parasiteert op de huid en de kieuwen van de vis. Het kan leiden tot versnelde ademhaling, schuren (flitsen) en een verdikte slijmhuid (als verdedigingsmechanisme van de vis). Bij een ernstige uitbraak kan de vis ernstig verzwakken hetgeen zich uit in lusteloosheid, apathisch gedrag en zelfs sterfte. De parasiet komt vaak voor in wat kouder water hetgeen doet vermoeden dat het gebruik maakt van een lagere weestand van de vis.
Herkennen
Chilodonella is zoals ook de andere ziekteverwekkende protozoa op koi goed zichtbaar te krijgen onder de microscoop (na afname van een afstrijkje van huid- en/of kieuwen). De parasiet is 70 tot 100 micron groot en de te gebruiken vergroting hiervoor is 100 tot 200x. Herkennen is een lastiger verhaal. De parasiet is er qua uiterlijk één waarvan er dertien in een dozijn gaan. De voortbeweging van deze parasiet is echter uniek, waardoor de diagnose toch gemakkelijk gemaakt kan worden. Voorwaarde is dan wel een vers afstrijkje met voldoende “waterige” gebiedjes, waarin de parasiet vrij kan rondzwemmen. De voortbeweging laat zich nog het beste vergelijken met de speelgoedauto’s die je vaak op de markt in een houten bak ziet rijden. Zodra de auto tegen de wand botst, stopt het even, rijdt dan eventueel een klein stukje achteruit en maakt dan een bocht door de voorwielen dwars te zetten om vervolgens zijn weg te vervolgen. Totdat hij weer tegen een wand botst en de procedure zich herhaalt. Exact dit gedrag vertoont Chilodonella. Een robotachtige, wat houterige, voortbeweging dus. Chilodonella wordt qua vorm en structuur wel vergeleken met een kruisbes. Vanuit een bepaalde hoek is daarnaast een soort inkeping zichtbaar, die dient voor de opname van voedsel. De parasiet is vormvast.
Behandeling
Zoals voor vrijwel elk parasitair probleem geldt is het ook hier van belang dat de oorzaak eerst wordt opgelost. Denk hierbij aan een slechte waterkwaliteit, stress en dergelijke die uit het onderzoek naar boven moeten komen. Behandelen zonder de oorzaak aan te passen is dweilen met de kraan open.
Chemische bestrijding van dit protozo mag alleen plaatsvinden bij een uitbraak waarvan de vissen zichtbaar last hebben. Een individuele parasiet mag nooit een reden zijn om naar de gifpot te grijpen. Iedere gezonde vis huisvest wel een paar parasieten. Behandeling vindt bij voorkeur plaats in de behandelbak. Denk eraan om goed te beluchten tijdens het behandelen. Als u toch in de vijver behandelt, sluit dan tenminste de filterinstallatie gedurende de medicijnkuur kort. Ververs flink (20-30%) water na afloop van iedere behandeling en denk hierbij aan een gelijke watertemperatuur. Reken telkens de dosering van de medicatie goed na. Raadpleeg voor het te gebruiken middel en een op uw situatie toegespitst behandeladvies Antonis Vijvers.
Joop van Tol
