Gezondheid: Controle
In een eerder artikel met betrekking tot het gezond houden en gezond krijgen hebben we de preventieve maatregelen besproken om te voorkomen dat vissen ziek worden. In dit artikel gaan we in op de controlemaatregelen die ervoor moeten zorgen dat de preventieve maatregelen juist zijn uitgevoerd en dat we er bij mogelijke problemen in een zo vroeg mogelijk stadium bij zijn. Het mag duidelijk zijn dat hoe eerder u afwijkingen constateert, hoe meer tijd u heeft om maatregelen te nemen. Deze maatregelen kunnen een onderzoek behelzen, waarbij ook de oorzaak dient te worden vastgesteld en weggenomen en kunnen leiden tot een eventuele behandeling. Dit komt in latere artikelen terug. Er vroeg bij zijn is erg belangrijk. Soms zie ik op sociale media foto’s van vissen die er zeer slecht aan toe zijn. Dat is dan niet van één dag. Dagelijkse inspecties voorkomen dit en geven u de tijd om doordacht te werk te gaan, niet in paniek te raken of de verkeerde beslissingen te nemen, waarmee u het probleem in het slechtste geval zelfs kunt verergeren.
Controlemaatregelen
Ik splits de controlemaatregelen uit in een viertal categorieën. Waterkwaliteit, Techniek, Fysieke controle en Gedragscontrole en zal elk van deze onderwerpen nader toelichten.
Waterkwaliteit
Het kan niet vaak genoeg gezegd worden. Controleer regelmatig de belangrijkste waterwaardes (ammoniak (NH3), nitriet (NO2), nitraat (NO3–), zuurgraad (pH), carbonaathardheid (KH) en zuurstof (O2)). Hiermee kunt u bijvoorbeeld een op de loer liggende pH crash al van mijlenver zien aankomen of maatregelen treffen bij een (dreigende) ammoniakvergiftiging of nitrietpiek. Meet zelf bij een al jaren stabiele vijver minimaal één keer per maand. Bij nieuwe of gewijzigde vijvers om de dag tot wekelijks.
Techniek
Door regelmatig te controleren of uw apparatuur nog maar behoren functioneert, voorkomt u verstikking bij een uitgevallen luchtpomp, vergiftiging bij een uitgevallen pomp of vissen die droog komen te liggen door een losgeschoten slang of lekkage. Gebruik degelijke spullen en onderhoud deze. Denk eens over een melding op uw telefoon bij stroomuitval of aan een tweede pomp, zodat als er één stuk gaat de ander tenminste nog doorwerkt. Idealiter zet u die beide op een andere groep. Denk ook aan scherpe delen in de vijver waaraan de vis zich kan verwonden (slangenklemmen, glas, ruw polyester, een laag overhangende vijverrand)
Fysieke controle
Dit betreft afwijkende uiterlijke kenmerken. Denk hierbij aan beschadigingen, wonden, gescheurde- of rafelige vinnen, ontstekingen, tumoren, een verdikte slijmhuid, ingevallen of uitpuilende ogen, vermagering, zwelling. Controleer ook of al uw vissen aanwezig zijn, als er een dode weg ligt te rotten kan da grote gevolgen hebben voor de waterkwaliteit en bacteriedruk.
Gedragscontrole
Hierbij moet u denken aan afwijkingen in het normale gedrag, zoals flitsen, springen, afwijkende zwembewegingen, een blijvend gesloten kieuwdeksel, lamlendigheid, niet meer willen eten, afzonderen, stressverschijnselen, versnelde ademhaling, op de bodem liggen enzovoort. Naarmate u meer gevorderd raakt in de hobby leert u het gedrag van de vissen steeds beter “lezen” en valt afwijkend gedrag snel op.
Tot slot
Deze controlemaatregelen zou u idealiter elke dag moeten uitvoeren (waterkwaliteit iets minder vaak). Dat kost u slechts een paar minuten maar kan zoveel leed voorkomen. Dit geldt óók voor de winter wanneer u wat minder tijd bij de vijver doorbrengt.
Joop van Tol